Adrianna Randak adwokat

W związku z pytaniami, które pojawiły się po opublikowaniu artykułu dotyczącego regulacji kontaktów dziecka z rodzicem w sytuacji rozstania (link do artykułu znajdziecie tutaj), postanowiłam odpowiedzieć na nie w formie – w miarę możliwości – krótkich tekstów.

Czym jest obowiązek alimentacyjny i z czym się wiąże?

Większość osób słysząc słowo „alimenty na dziecko” kojarzy je wyłącznie z koniecznością płacenia określonej kwoty na konto drugiego rodzica do określonego dnia tygodnia – rzeczywiście obowiązek alimentacyjny wiąże się z koniecznością łożenia na utrzymanie dziecka ale nie tylko - bowiem obowiązek alimentacyjny to również osobiste staranie i osobisty wkład w wychowanie dziecka, dbanie o jego codzienne – nie tylko materialne - potrzeby. Wysokość tego obowiązku zarówno finansowego, jak i osobistego powinna być określana w każdym przypadku indywidualnie.

Od czego zależy wysokość obowiązku alimentacyjnego?

Przede wszystkim od rzeczywistych dochodów i realnych możliwości zarobkowych rodzica a także od realnych starań w wychowanie dziecka. Kryterium ustalania wysokości obowiązku alimentacyjnego to również uzasadnione potrzeby uprawnionego (dziecka).

Pytacie – co w przypadku, gdy rodzic obowiązany do łożenia na dziecko przedstawia dokumenty z zaniżoną – waszym zdaniem – informacją o swoich zarobkach?

W tym przypadku, uzasadnione jest poddanie takich informacji pod wątpliwość Sądu, np. przedkładając dowody wcześniejszych wydatków rodziny, czy tego właśnie rodzica, które nie byłyby możliwe przy tak – niskich – zarobkach, na które powołuje się obowiązany do alimentacji. Są to kwestie dowodowe i zależne od konkretnego przypadku, zatem nie można jednoznacznie odpowiedzieć, jak należy się wtedy zachować. Można jedynie podpowiedzieć, że Sąd to również ludzie, którzy ze względu na swoje bogate doświadczenie – potrafią rozszyfrować nieuczciwego rodzica, czasem trzeba po prostu przy pomocy dobrze dobranych dowodów, skierować uwagę Sądu w odpowiednią stronę. Wobec tego, iż w każdej sprawie odpowiednie mogą być zupełnie inne środki – sprawę tę należy szczegółowo omówić ze swoim pełnomocnikiem, który powinien doradzić w doborze.

Czy przy określaniu wysokości alimentów na dziecko bierze się pod uwagę świadczenie 500 +, które otrzymuje rodzic, z którym dziecko mieszka?

Nie, zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego świadczenie to, tak jak inne świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia rodzinne, nie wpływają na zakres świadczeń alimentacyjnych.

Czym są możliwości zarobkowe?

Niczym innym, jak obiektywnym zestawieniem możliwości (fizycznych, psychicznych) rodzica, posiadanych przez niego umiejętności z aktualnie wykonywaną pracą i osiąganymi z jej tytułu zarobkami.

Dajmy na to – rodzic z wykształcenia jest np. informatykiem, fotografem, architektem itp. a postanowił oddać się np. malarstwu, z którego nie ma zbyt wysokich zarobków, ze względu na poczucie estetyki niemieszczące się w aktualnych kanonach. W takim wypadku, gdy rodzic przedstawia informacje o niskich zarobkach – można zarzucić mu posiadanie i niekorzystanie z wyższych możliwości zarobkowych. Przy możliwościach zarobkowych uwzględnia się również wiek rodzica, jego możliwości fizyczne oraz psychiczne.

Co bierze się pod uwagę oprócz możliwości zarobkowych i rzeczywistych dochodów?

Dotychczasową (tj. przed rozstaniem) sytuację rodziny. Celem obowiązku alimentacyjnego jest oprócz zapewnienia dziecku niezbędnych środków utrzymania, zapewnienie mu środków odpowiadających stopie życia rodziców. Co do zasady sytuacja dziecka nie powinna się pogorszyć na skutek rozstania rodziców. Jeśli rodzice nie tworzyli wcześniej rodziny i nie mówimy o ich rozstaniu – wówczas sąd bierze pod uwagę standard życia rodzica obwiązanego do łożenia na dziecko i wysokość alimentów dostosowuje do jego dotychczasowej stopy życiowej.

Jaki związek z alimentami – nazwijmy je pieniężnymi – mają kontakty dziecka z rodzicem?

Przyjmijmy, że rodzice rozstali się, Sąd powierzył władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem obojgu rodzicom z ustaleniem miejsca zamieszkania dziecka przy mamie. Od taty zostały zasądzone alimenty w wysokości 1000 zł. Odstąpiono od regulacji kontaktów dziecka z tatą, ze względu na jego stan zdrowia oraz ograniczone możliwości mieszkaniowe (nie mógł przyjmować dziecka na noc, mieszkanie nie było do tego przystosowane). Kontakty były sporadyczne i „na życzenie”. Po kilku latach zmieniły się okoliczności tata „stanął na nogi”, jest gotowy częściej widywać się z dzieckiem, dziecko również chce częściej widywać tatę. Tata ze względu na brak porozumienia z mamą dziecka występuje do Sądu o zmianę orzeczenia i uregulowanie jego kontaktów z małoletnim. Sąd po uwzględnieniu wszystkich okoliczności, w tym opinii specjalistów oraz zdania dziecka – przyznaje ojcu szerokie kontakty. Ale zaraz.. szerokie kontakty, z nocowaniem, wakacjami, feriami a wciąż ten sam obowiązek alimentacyjny? W takiej – nazwijmy ją – sielankowej wersji zdarzeń, oczywiście ojciec powinien wystąpić również z wnioskiem o obniżenie jego obowiązku alimentacyjnego ze względu na to, że aktualnie będzie w dużo szerszym zakresie wypełniał ten obowiązek poprzez osobiste starania. On będzie utrzymywał dziecko w okresach, w których dziecko będzie przebywało z nim, dlatego też ustalony wcześniejszym orzeczeniem obowiązek alimentacyjny powinien być proporcjonalnie zmieniony.

Chciałabym nadmienić, że obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka powstaje z mocy prawa i trwa przez cały okres, kiedy dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Nie ma granicy wieku dziecka, jednak rodzice od obowiązku tego mogą się „zwolnić” gdy dochody, które dziecko osiąga ze swojego majątku są w stanie pokryć w całości jego koszty utrzymania i wychowania oraz w sytuacji, gdy dziecko jest już pełnoletnie a dla rodziców ponoszenie tego obowiązku łączy się z nadmiernym uszczerbkiem lub jeśli takie dziecko nie podejmuje starań samodzielnego utrzymania.

Zapraszam do lektury artykułu instytucji zagrożenia ukaraniem rodzica za nierespektowanie orzeczenia dot. kontaktów z dzieckiem, który znajdziecie tutaj.